ze zijn op leeftijd, de vier heren van the magic band, maar reconstrueren met allure het werk van captain beefheart. een klassiek geval van klassieke muziek. ze halen ook nog hun gram.

in het amsterdamse paradiso voltrok zich vorige week een podiumoptreden dat zonder mankeren het muzikale hoogtepunt van het holland festival 2004 genoemd had kunnen worden, als het zich niet alleen tijdens, maar ook ín het kader van dat festival had afgespeeld.

waarschijnlijk was de festivalgids al klaar toen paradiso de komst aankondigde van de gitaristen gary lucas en denny walley, de drummer john french en de basgitarist mark boston - zich noemende the magic band. met krakende gewrichten, maar geheel op eigen benen en zonder metropole orkest of nederlands philharmonisch - hulptroepen die de festivalbaas een paar jaar geleden inzette voor presentatie van het oeuvre van frank zappa - beklommen de veteranen het podium voor een magistrale afrekening met die andere californische legende.

beefheart.

hij leeft nog. maar contact met de rest van de wereld onderhoudt de 62-jarige kluizenaar don van vliet, formerly known as captain beefheart, alleen nog via een paar galeries. [...] hij weert bezoek af, en musici wil hij al helemaal niet meer zien.

dat werkt de mythevorming rond de gewezen componist en performer alleen maar in de hand. de woorden waarmee john french - door beefheart 35 jaar geleden 'drumbo' gedoopt - zich er in paradiso voor excuseerde dat hij af en toe zou zíngen, klonken dan ook als een bezweringsformule. dat niemand zou denken dat drumbo ooit de meester zou willen vervángen.

het publiek, aangeroepen met een door beefheart tot geuzenterm getransformeerde belediging ('we gaan beginnen, wéirdós') luisterde als met stomheid geslagen naar wat de volkskrant omschreef als een optreden met ragfijn verweven gitaarspel, energiek stuwende ritmiek, met geraffineerde maatwisselingen, 'een minutieuze vertolking van grootse klassieke popmuziek'.  waarna beefheartvrienden, sommigen nog huilend van geluk, zich bij de tafel vervoegden waar de cd van the magic band te koop was.

die cd, back to the front, is gevuld met repertoirekeuzes uit zes beefheartalbums in live-to-tape rehearsals. is het met die 'covers' een 'volstrekt overbodig' album geworden? het is maar hoe je tegen het verschijnsel opname aankijkt. in de popcultuur is het niet onlogisch de plaat te beschouwen als het muzikale alfa en omega. het repertoire komt vaak pas in studio-achtige situaties echt tot stand.

gary lucas - mark boston / rockette morton  - picture by frans schellekens

optredens zijn in die optiek een meer of minder geslaagd vervolg op het album. zo bekeken, is de dubbelelpee 'trout mask replica' van beefheart and his magic band uit 1969 het meesterwerk der meesterwerken, is het 'live' ten gehore brengen in principe geoorloofd en onder gunstige omstandigheden zelfs toe te juichen, maar is elke nieuwe vastlegging overbodig.

zouden we de pianonsonates van beethoven in opnamen van alfred brendel overbodig hebben gevonden als beethoven ze zelf al had opgenomen? er zijn unieke opnamen van bartók en stravinsky die eigen werk spelen. nochtans zijn we blij dat anderen het ook doen, en dat het vaak wordt overgedaan. [...]

het fascinerende van de nieuwste beefheart-band-zonder-beefheart zit in een andere parallel met de beethovencultuur. drumbo, lucas,  boston ('rockette morton') en walley streven authenticiteit na. het blijft bij een benadering, alleen al doordat apparatuur en instrumenten anders zijn dan een halve eeuw geleden; ook zonder darmsnarenprobleem. het gemis van de don laat zich voelen. maar frappant is het succes waarmee de zingende drumbo zich de timbres en de timing van beefheart heeft eigen gemaakt.

nog frappanter is de nauwkeurigheid waarmee de vier hun materiaal hebben geconstrueerd. vooral opmerkelijk in de complexe nummers die john french niet durft te spreekzingen omdat hij zichzelf te hard nodig heeft als geniaal slagwerker, zoals 'my human gets me blues', 'hair pie' (volgens mij heeft dat nooit tekst gehad... - teejo) en 'steal softly thru snow'. 'klassieke' 'trout mask replica' nummers, die multitonaal en met variërend metrum zijn opgezet, in lepe patronen waarin de instrumenten zich onafhankelijk van elkaar voortbewegen, met eigen accenten en zelfstandig repeterende  motieven.

denny walley - picture by bas schelfhout

lucas en de andere drie werkten allen met de meester, maar zaten destijds nooit met elkaar in dezelfde magic band. beefheart was van het type dat musici versleet. maar juist deze vier bejaarden blijken de best gecoördineerde magic band aller tijden, onvoorstelbaar soepel in de voortgang van de immer variërende groove. dat de contrapuntische nummers het bij gebrek aan van vliet eenvoudig met één partij minder doen, kan desnoods worden opgevat als een vorm van vergelding - wraak op een captain die slordig met muzikantencredits omsprong, en belangrijke bijdragen soms vergat te melden op de hoes.

zo zijn er nu vier uitvoeringen van het nummer 'hair pie' - een onsierlijke term voor de cunnilingus, die leidde tot een muzikaal meesterminiatuur: twee 'bakes' op 'trout mask replica', één op een drumbo-cd met alleen maar slagwerkpartijen van beefheartnummers (direct herkenbaar), en een zeer fraaie op 'back to the front'. als iets 'klassiek' is in de klassieke muziekcultuur, dan is het de ander eraan te herinneren dat die muziek nog bestaat.

*

[070704]

click clack back to the magic band or return to the power station

captain beefheart electricity
as felt by teejo

^